Izazov.
Naš filmski festival, koji organizuje nevladina organizacija "Akcija - Život i Učenje u Bosni e. V.", održava se – kao i svaki angažman civilnog društva za BiH – u svjetlu činjenice da se privremeno političko rješenje u BiH, dogovoreno Dejtonskim sporazumom 1995. godine, do danas uvijek iznova pokazuje kao neuspjeh. Latentni revanšizam i dobro organizirani etnički nacionalizam su se tokom skoro tri decenije u etnički podijeljenoj zemlji nezaustavljivo razvili u nepremostive ideološke, birokratske i korupcijom prožete strukture opstrukcije. Vodstvo srpskog entiteta se nedavno odvažilo radikalno i provokativno dovesti u pitanje centralni autoritet Visokog predstavnika. Istovremeno, svaki pokušaj promjene ove situacije je do sada bio spriječen samoblokadama nadređene međunarodne institucije Vijeća za implementaciju mira, koju čini više od 50 država učesnica.
Geopolitički okvir na Balkanu, koji se dramatično uzdrmao ruskim napadom na Ukrajinu, ne obećava mnogo dobrog za BiH u 2024. godini. Povodom posjete njemačkog ministra odbrane u aprilu, nove vojno-strateške realnosti su postale eksplicitno jasne u terminologiji i tonu. S jedne strane, to se ogleda u zahtjevu za novom, hitno potrebnom "tvrdoćom Evrope". Pristupanje NATO-u Finske i Švedske se pritom smatra jačanjem odbrane na sjeveroistoku. A Balkan? Ovdje se iznenada pojavio termin koji, skoro 30 godina nakon Dejtona, ovom regionu pripisuje vrlo fatalan dio tijela u novoj, vojno sposobnoj anatomiji evropskog odbrambenog organizma: "mekani bok".
Bez obzira kako se strašna tragedija u Ukrajini, koja se sada eufemistički naziva "rat iscrpljivanja", bude dalje razvijala, za Zapadni Balkan iz toga mogu proizaći veće krize nego one koje su već prisutne. Pukotine između sfere utjecaja Putinove nove „Velike Rusije“ sa autokratski vođenom ratnom ekonomijom, s jedne strane, i Zapada koji se, uprkos superiornoj ekonomiji i ogromnim arsenalima oružja NATO-a, često bori sa sistemskom složenošću vlastite snage, s druge strane, prolaze direktno kroz BiH i njene susjedne zemlje. Gdje tačno te pukotine prolaze, slično kao prije 30 godina, teško je predvidjeti. A Zapad? Bilo da se radi o EU zemljama koje interno često vladaju s vrlo tankim, krhkim većinama, ili o SAD-u koji u izbornoj kampanji ponekad izgleda gotovo kao da je na ivici građanskog rata - ova vrlo specifična situacija ne bi mogla samo Putina, već i druge snage zainteresirane za promjenu granica na Zapadnom Balkanu u Hrvatskoj i Sloveniji, ali prije svega putinofilske „velikosrpske“ nacionaliste u Beogradu i Banjoj Luci, ponovo pozvati na udar.
